نام « سندرم خستگي مزمن » چند سالي است كه در كتابهاي پزشكي ديده مي شود . 20 سال پيش هيچ پزشكي در هيچ جاي دنيا اين بيماري را نمي شناخت . بر خلاف بيشتر بيماري ها كه «كشف » مي شوند ، سندرم خستگي مزمن را در واقع پزشكان « اختراع » كردند ؛ البته نه به آن معني كه اين بيماري ساخته ذهن پزشكان باشد ؛ سندرم خستگي مزمن وجود داشت و آنقدر هم شايع بود كه پزشكان را در نقاط مختلف دنيا به فكر واداشت ؛ اما از آنجا كه هيچ عاملي براي ايجاد آن شناخته نشد ( و هنوز هم نشده است )

نام آن را سندرم خستگي مزمن گذاشتند و بعد هم گروه هاي مختلفي از پزشكان سعي كردند درست ترين و دقيق ترين تعريف را براي آن پيدا كنند .

حتماً مي دانيد كه واژه «سندرم »به معناي مجموعه اي از علايم است . پزشكان معمولاً وقتي اين واژه را به كار مي برند كه مجموعه اي از علايم وجود داشته باشد ؛ اما نتوان همه آنها را به يك عامل بيماري زا نسبت داد . قصه سندرم خستگي مزمن هم همين است و البته اين قصه، فقط عنوانش « خستگي » است ؛ اما به همين كلمه ختم نمي شود . مجموعه اي از علايم ، از درد عضلات و مفاصل گرفته تا سر درد و خستگي ، ذهني همه و همه در طيف علايم اين بيماري قرار مي گيرند . «مزمن» بودن آن هم به اين معناست كه مجموعه همه علايمي كه گفته شد ، فقط به چند روز منحصر نمي شود. بعضي از پزشكان مي گويند علايم بايد دست كم 6 هفته به طول بينجامد تا بشود تشخيص سندرم خستگي مزمن را براي بيماري مطرح كرد .

يك اسم جديد و عجيب و غريب براي خستگي !

سندرم خستگي مزمن ، بيش ازهر سن ديگري در نوجوانان و جوانان ديده مي شود . سه چهارم بيماران هم مونث هستند . مطالعات مختلف درباره علت اين بيماري ، احتمال ارتباط آن با يك عفونت ويروسي را مطرح كرده است: ويروسي به نام « اپشتين بار » كه عامل ايجاد بيماري به نام « مونو كلئوز عفوني » هم هست . مي گويند وقتي كه آلودگي و عفونت ايجاد شده به وسيله اين ويروس به صورت مزمن در بيايد ، سندرم خستگي مزمن ايجاد مي شود ؛ اما هنوز اين فرضيه به اثبات نرسيده است .

در واقع درباره سندرم خستگي مزمن هنوز هيچ چيز به اثبات نرسيده است. علت ، نامعلوم است. حتي تشخيص آن قطعي نيست و هيچ تست آزمايشگاهي هم وجود ندارد كه بتواند بيماري را با قطعيت تأييد كند . با اين وضعيت ، خيلي عجيب نيست كه درمان مشخصي هم براي آن وجود نداشته باشد . باز هم مطالعات روي بيماران مبتلا به سندرم خستگي مزمن نشان داده است كه بيشترين اشكال به سيستم عصبي بيماران بر مي گردد . از آنجا كه غدد درون ريز و سيستم ايمني هم در اين بيماري مشاهده مي شود ، عده اي از پزشكان پيشنهاد كرده اند كه نام اين بيماري را به «اختلال عصبي. غددي . ايمني »تغيير دهند .اين نام جديد اگر چه به اندازه نام قبلي ساده نيست ، اما دقيق تر و با مفهوم تر است و از طرف ديگر افراد مبتلا به اين بيماري احساس بهتري نسبت به آن دارند . سندرم خستگي مزمن . اين فكر را براي بيماران ايجاد مي كند كه ديگر هيچ وقت از شّر اين علايم خلاص نمي شوند ؛ اما در حقيقت اين طور نيست و درصد زيادي از بيماران بعد از گذشت چند ماه ، از شّر علايم سندرم خستگي مزمن راحت مي شوند .

آيا شما مبتلا به خستگي مزمن هستيد ؟

اگر شما چند وقتي است كه 2-3 شيفت در روز كار مي كنيد و هميشه احساس خستگي مي كنيد و حسرت به دل يك استراحت طولاني هستيد ، بايد بدانيدكه خيلي ها مثل شما هستند ، اما نه شما و نه هيچكدام از آنهايي كه مثل شما هستند ، مبتلا به اين بيماري نيستيد . سندرم خستگي مزمن ، اسمي است كه خيلي از ما شايد از آن بدمان نيايد و حتي شايد به معناي لغوي درباره ما مصداق هم داشته باشد ؛اما نبايد فراموش كنيم كه تعريف علمي اين عبارت ، كمي پيچيده تر از آن است كه ما فكر مي كنيم . طبق يكي از رايج ترين تعاريف ، كسي مبتلا به سندرم خستگي مزمن است كه :

1- دچار خستگي پايدار يا عود كننده اي باشد كه از مدتي پيش شروع شده و باعث شده كه توانايي فعاليت هاي روزانه فرد تا 50 در صد كاهش يابد . اين خستگي دست كم بايد6 هفته ادامه داشته باشد .

2- پزشك بايد بيمار را بررسي كرده باشد و تمام بيماري هايي را كه ممكن است علايمي شبيه اين بيماري ايجاد كند را مردود دانسته باشد تا بتوان براي بيمار اين تشخيص را داد. خيلي از بيماري هاي ديگر از قبيل عفونت ها ، بد خيمي ها ، بيماري هاي خود ايمني ، بيماي هاي رواني ، بيماري هاي عصبي - عضلاني ، بيماري هاي هورموني ، اعتياد يا سوء مصرف مواد مخدر و حتي عوارض جانبي برخي داروها مي تواند علايم مشابهي ايجاد كنند .

3- دست كم 6 مورد از موارد زير بايد در بيمار وجود داشته باشد :

الف) تب پايين و در حد زير 5/38درجه يا لرز .

ب) گلو درد.

ج) غدد لنفاوي دردناك در ناحيه زير بغل يا گردن .

د) ضعف عضلاني .

ه) درد يا احساس ناراحتي در عضلات .

و) خستگي طولاني ( مثلاً 24 ساعت ) و منتشر بعد از فعاليت ورزشي در فردي كه سابقاً اين فعاليت ورزشي در او باعث خستگي نمي شده است .

ز) درد مفاصل بدون علايم التهاب ( مثل تورم يا قرمزي ) .

ح) علايم رواني يا عصبي مثل فراموشي ، تحريك پذيري ، گيجي ، عدم توانايي در تمركز فكري ، افسردگي .

ط) اختلالات خواب ( بي خوابي يا پر خوابي ).

ي) شروع خستگي و ساير علايم در عرض چند ساعت يا چند روز .

منبع‌: بيتوته

گؤنده ر     بؤلوم لر: سلامتي